Çoklu oyuncu türünün evrim ağacı

Yıl 92. Soğuk bir kış gün… Diye başlamayacağım tabii ki.  Ama halk arasında “atari salonu” diye bilinen Arcade salonları ile tanışıp oyun dünyasına giriş yapmam aşağı yukarı bu yıllara denk gelmekte. Haliyle ilk oyuncu kapışmalarına ve co-op kavramına da buralarda şahit oldum. Daha sonra ilk oyun konsolum olan Atari 2600 ile de bu iki kavramları içimize işleyen oyunları oynadık hep. Çoklu oyuncu durumu bizler için, yanındaki oyuncuyu kanlı canlı gördüğün, nicknameler’in olmadığı, küfürleşmelerin duyulmadığı bir durumdu.

Multiplayer oyunların evrim ağacı

Günümüzde dünyanın diğer ucundaki oyuncularla serverlar üzerinden oynayabiliyoruz. Böylece yeni insanlar tanıyabiliyoruz, fikirler,taktikler konuşabiliyoruz. Hatta oyunlar üzerinden ekonomik geri dönüşler bile alabiliyoruz. Peki bu bahsettiğimiz oyun kültürlerinin kendi arasındaki avantajları ve dezavantajları neler? Sizin tercihiniz ne olurdu? Yan yana mı, server mı? Çoklu oyuncu modları nerden nereye evrildi? Bugün bunu konuşacağız.

Yan yana mı? Server mı?

Multiplayer denildiğinde yaygın olan düşünce internet üzerinden oyun oynamak üzerinedir. Peki bir oyunu yan yana oynamayı “Multiplayer” olarak adlandırabilir miyiz? Mesela bir futbol oyunu ya da yarış simülasyonu ya da aynı konsol üzerinden split screen oynayabildiğimiz bir FPS oyunu multiplayer kavramı içine girer mi? Multiplayer  “çok oyunculu” anlamına gelmekte ve hatta Vikipedi’den alıntı yapacak olursak Multiplayer teriminin tam karşılığı; “Aynı oyun ortamında aynı anda birden fazla kişinin yerel olarak oynayabildiği veya internet üzerinden çevrimiçi olarak oynanabildiği bir oynanış türüdür. Çok oyunculu oyunlar genellikle oyuncuların tek bir oyun sisteminin kaynaklarını paylaşmasını veya daha uzak bir mesafeden birlikte oynamak için ağ teknolojisi kullanmasını gerektir.” Bu tanıma göre çok oyunculu bir oyunun Multiplayer olarak adlandırılması için bir server’a dahil olmamıza gerek yok. Yani aynı konsol üzerinden bir spor oyunu veya bir dövüş oyunu oynadığımız zaman da Multiplayer oynamış oluyoruz. İlgili tanıma ve örneklere göre multiplayer’ı , online ve offline şeklinde ikiye ayırmak daha uygun.

Bu kavramı çözdüğümüze göre zamanda biraz geri gidip arcade salonlarına geri dönelim. En bilinen ve döneminde en fazla oyuncuya sahip olan Street Fighter II, Mortal Kombat, Cadillac and Dinosaurus, Final Fight, Kick Off 2 ve daha bir sürü popüler oyun, aynı arcade oyun makinesi üzerinden iki kişi oynadığımızda birer Multiplayer oyununa dönüşebiliyor. İşte bu makalemde anlatmak istediğim şey de tam olarak burada başlıyor. Çok oyunculu oynanışın bu dönemdeki yaygınlaşması, birlikte oynanabilmenin verdiği keyif ve heyecanın eseri… Cadillac and Dinosaurus oyunu co-op’un yani eşli oynanışın en iyi örneklerindendir. Bu durumda da co-op oynanışı aynı zamanda bir Multiplayer oynanışıdır demek yanlış olmaz. Oyunda, diğer oyuncu arkadaşınızla birlikte ilerlersiniz ve gerçek hayatta da yol arkadaşınız yanınızdadır. Bu hissiyat bir server’da oynamaktan daha fazla hoşuma gitmiştir her zaman. Harika bir kombo yaptığınızda birbirinize bakıp gülümsemek, bölümü geçmek için Boss kestiğinizde birbirinize dönüp “Çak bi beşlik” nidasıyla eylemlendirmek, biri devrildiğinde diğer oyuncunun onu diriltmesini beklerken, devrilen oyuncunun gözündeki heyecanlı ve “ya zamanında yetişemezse” endişesine şahit olmak inanın paha biçilmez duygulardı.

Yan yana multiplayer olayında tabii ki versus modunun tadı başkadır. Rekabeti göz göze yaşamanın etkisi altına gireriz burada da. Co-op’dan daha yaygın olan bir mod olduğundan çoğu oyuncunun daha aşikar olduğu ve sevdiği bir mod’dur. Arcade döneminden, 90’ların sonuna yaklaştığımızda aklıma gelen 2 oyun oluyor. Fifa 98 ve Need For Speed 3: Hot Pursuit… Oyun dünyasının daima içinde ve yan yana olduğumuz sevgili kardeşimle Fifa 98 oynarken aslında bir offline multiplayer modunun içinde olduğumuzu hiç fark etmemiştik. Fifa serisine hakim oyuncuların bildiği üzere bu oyun, klavye ve fare kontrolleri sağlıyordu. Bir oyuncu klavye kontrolüyle, diğer oyuncu fare kontrolüyle maça başlayabiliyordu. Aslında bu oyun iki mod için de çok güzel bir örnek. Rakip takımdaysanız versus, aynı takımdaysanız co-op gibi değil mi sizce de? 

NFS 3’e baktığımızda ise multiplayer kısmında, split screen bir versus modu görmek mümkün. Split screen olarak yani bölünmüş ekranda oynanabilecek en iyi oyunların yarış oyunları olduğunu düşünürüm. Odağınızı kaçırma şansınız pek yok. Resident Evil 6’ı bu şekilde oynadığımızda diğer karakterin ekranını da takip etme isteğim yüzünden zorluk çekmiştim.  

Bilindik Şeyler

Biraz da Multiplayer’ın bilinen yüzü olan online kısmına bakalım. Burda farklı oyun türlerinin hakim olduğu geniş bir alanımız var. Örneğin bir strateji oyununu aynı bilgisayar üzerinden offline multiplayer oynamamız mümkün değil. Ya da MMORPG türü tamamen online multiplayer üzerine kuruludur. Diğer oyuncularla oyun içi alış verişler, oyun klanları kurabilme, klanlar arası maçlar, online multiplayer’ın gelişiminin eseri. Freestyle 2 Street Basketball oyununda bir takımımız vardı. Özel maç teklifleri alırdık. Bu da online multiplayer oynanışının ne kadar özgür bir içeriğe sahip olduğunu kanıtlar nitelikteydi. 

Offline multiplayerdaki tüm oyun türlerinin de bir online multiplayer modu mevcuttur. Burada kapımız uçsuz bucaksız bir dünyaya açılıyor. Oynamak için yanınızda kimse ihtiyacınız olmuyor tabii. Bir server’a bağlanıp dünyanın her yerinden oyuncularla oynayabiliyoruz. Günümüzde de oyuncuların en çok tercih ettiği oyun oynama durumu bu. Bu durum da oyun endüstrisinde, çok oyunculu oynanışa sahip oyunların daha fazla yer almasını sağlıyor. CS:GO, Valorant, Warframe, World of Warcraft ve daha bir çok popüler oyun sayabiliriz online multiplayer’ı zirveye taşıyan. Ama iletişim burada biraz sarsılıyor. Çok güzel ve seviyeli iletişimlerin yanı sıra ne yazık ki saygısızlığın ön plana çıktığı diyaloglara çokça şahit oluyoruz. Oyunculuğu çok üst seviyeye taşıyan online multiplayer kavramında böyle şeyler yaşamak üzücü oluyor ve insanın aklına şu soruyu getiriyor ; Oyun oynarken yan yana olmamanın verdiği cesaretin eseri mi bunlar? Olabilir… Tabi oyunlarda bunun için “sesi kapatma” seçeneği her zaman mevcut. Ben bu seçeneği çoğu zaman kullanıyorum ne yazık ki.

Kapanış

 Sonuç olarak multiplayer oynanış için, offline’dan online’a inanılmaz bir evrim söz konusu. Aynı ekranda iki kontrolcüyle oynadığımız tek piksel oyunlardan, gerçekliğine hayran kaldığımız grafiklere sahip, dünyadaki tüm oyuncularla oynayabildiğimiz bir noktaya geldik. Yan yana offline da oynasak, serverlarda online da oynasak, çoklu oyuncu durumu, oyun dünyasından asla silinmeyecek hatta gün geçtikçe daha da evrilebilecek bir durum. Tüm güzel gelişmelere şahit olmak dileğiyle…