Yaşlılar Neden Oyun Oynuyor?

Artık oyun konsolları yalnızca gençlerin değil, büyükannelerin ve dedelerin de ellerinde. ABD’de 50 yaş üstü 57 milyon kişi düzenli olarak oyun oynuyor. Bu sayı, toplam oyuncu nüfusunun yüzde 28’ine denk geliyor. Call of Duty gibi hızlı tempolu aksiyon oyunlarından beyin egzersizi uygulamalarına kadar uzanan bu dijital dünya, yaşlılara sadece eğlence değil, aynı zamanda zihin açıklığı ve sosyal bağlar da sunuyor.

Oyunlar Yaşlılar İçin Neden Cazip?

60 yaşındaki Michelle Statham, Twitch’te TacticalGramma ismiyle yayın yapıyor ve 110 binden fazla takipçisine Call of Duty oynarken sesleniyor. Oyunu sadece eğlence için değil, zihinsel çeviklik ve sosyal bağ kurmak için de oynadığını söylüyor. Aynı zamanda genç izleyicilerinden yeni nesil internet jargonu öğreniyor, hatta bu sırada eğlenmeyi de ihmal etmiyor. Onun gibi binlerce yaşlı oyuncu, oyunları yalnızlıkla mücadele etmenin ve gençlerle iletişim kurmanın bir yolu olarak görüyor.

Missouri’de yaşayan 72 yaşındaki Will de “GrndpaGaming” adıyla oyun yayını yapıyor. 1.4 milyon YouTube abonesine sahip olan Will, teknolojiyle arasında bir uçurum olmadığını söylüyor. Oyunlar sayesinde hem zihinsel olarak aktif kalıyor hem de yaşlı bireylere ilham veriyor. Ona göre oyunlar, yaşla birlikte gelen “ben yapamam” algısını yıkıyor.

Araştırmalara göre bazı video oyunları, yaşlı bireylerin hafıza ve dikkat gibi bilişsel becerilerini destekliyor. Özellikle bulmaca tabanlı oyunlar –örneğin Tetris veya Monument Valley– görsel hafıza ve işlem becerilerini geliştiriyor. Hatta bazı fitness oyunlarının dengeyi geliştirmede fizik tedaviye göre daha etkili olduğu görülmüş.

Ancak her oyun aynı etkiyi yapmıyor. Call of Duty gibi birinci şahıs nişancı oyunları üzerine yapılan bir çalışmada, bu tarz oyunların beynin hipokampus bölgesinde gri madde azalmasına yol açabileceği belirtilmiş. Bu da yaşlı bireyler için Alzheimer riskini artırabilecek bir faktör. Öte yandan, bu oyunların sağladığı sosyal etkileşimin, potansiyel riskleri dengeleyebileceği de belirtiliyor. Yani oyunların olumlu etkisi oynanış türüne ve sosyal çevreye göre değişebiliyor.

Yaşla birlikte gelen fiziksel kısıtlamalar –örneğin eklem ağrısı, görme zayıflığı veya hareket kabiliyeti kaybı– oyun deneyimini zorlaştırabiliyor. Ancak gelişen teknoloji, bu engelleri aşmak için çeşitli çözümler sunuyor. Örneğin Will, parmak uçlarının uyuşmasını engellemek için özel bir klavye kullanıyor. Sesle kontrol edilen oyun kumandaları, ayakla ya da ağızla kullanılabilen pedallar ve 3D yazıcıyla üretilmiş uyarlanabilir aparatlarla yaşlılar da oyun dünyasında daha özgürce hareket edebiliyor.

Video oyunları sadece gençlere ait değil. Yaşlı bireyler artık oyunlar sayesinde hem sosyal bir çevre edinip hem de zihinlerini canlı tutabiliyor. Bu yeni kuşak oyuncular, “yaşlıyım, yapamam” algısını yıkarken, oyun dünyasının kapsayıcılığını da genişletiyor. Onların mottosu basit: Yaş ne olursa olsun, yeniden oyuna dönebilirsiniz – tıpkı respawn tuşuna basmak gibi.