Death Stranding İnceleme

Death Stranding incelemesi: Havada uçuşan teoriler, en ufak görselden bile ortaya atılan iddialar, videolar ve uzun süren keyifli tartışmaların ardından Hideo Kojima'nın yeni eseri Death Stranding nihayet karşımıza çıktı. Öncelikle Hideo Kojima'nın MGS serisinden sıyrılmasına ve kendini başka bir proje içerisinde bulmasına sevinen oyuncular arasında yer alıyorum. Ünlü yapımcı her ne kadar kariyerinde çok önemli işlere imza atsa da, bu kariyerinin büyük bir bölümünü MGS serisi ile geçirdi. Bu yüzden yeni denizlere yelken açması, yeni hikayeler ve dinamikler denemesinin beni sevindirdiğini söylemem gerekiyor. Peki bu yenilikleri denediği Death Stranding ne kadar başarılı, daha da önemlisi oyun o "beklediğimiz yapım" mı? Gelin, birlikte bakalım.

Death Stranding İnceleme

Ölüm Kıyısı doğal olarak beraberinde Kiral varlıkları, öteki tarafı getiriyor ve bağ bebeklerinin önemi de işte burada ortaya çıkıyor. Bu noktada oyunun tüm terimlerini ya da kilit noktalarını açıklamayacağım tabii ki. Çünkü bunların detayını oyun içerisinde takip etmek, anlamlandırmaya çalışmak oyunun en keyifli yönlerinden birisi. Yine de anlatmam gereken iki kilit nokta var. Bunlar oyunun fragmanlarında da gördüğümüz Bağ bebekleri (BB) ve Kiral Varlıklar.

Oyundaki gizem unsuru, hikayenin sonuna kadar devam ediyor.

Kiral Varlıkları diğer taraf ile bağlantısı olan ve oyun alanının belli noktalarında karşımıza çıkan varlıklar olarak özetleyebiliriz. Oyunun dünyasında biri öldüğünde zamanında yakılmazsa vücudu kiral madde salgılamaya başlıyor ve sonrasında kendisi de bir Kiral varlığa dönüşüyor. Fragmanlarda da gördüğümüz hayalet benzeri bu varlıklar oyun alanının büyük bölümüne dağılmış durumda. Kiral yağmurları ile ortaya çıkan bu varlıklara yakalanırsanız kendinizi büyük bir boss savaşının içerisinde buluyorsunuz. Yeri gelmişken boss savaşlarının işleyişi oyunda malesef biraz kıt bırakılmış. Yoktan var olan yapılan ve değişen atmosfer güzel işliyor ama boss savaşlarında beklediğiniz derinliği bulamıyorsunuz. Eğer yeterli bombaya sahipseniz çok kolay bir şekilde alt edebildiğiniz bu bosslar, aynı zamanda alanı terk ettiğinizde de ortadan kayboluyor. Bu kolaylık kiral varlıklara yakalanma hissini de ortadan kaldırmış. Yani ilk etapta gerildiğiniz, gizlice ilerlediğiniz, hatta nefesinizi bile tuttuğunuz bu varlıklar arasından belli bir süre sonra hızlıca geçmeye, güle oynaya ilerlemeye başlıyorsunuz. Bu durum oyundaki gerilim hissiyatını bir nevi öldürüyor diyebilirim.

Bağ bebekleri ise işte bu varlıkları hisseden, daha doğrusu diğer taraf ile bağlantısı olan araçlar (canlı olmasına rağmen insanlar araç olarak görüyor) olarak geçiyor. Anne karnından 28 haftalıkken çıkarılan bu bebekler aynı şartları taşıyan küvözlere konuyor ve bir nevi insanların diğer varlıkları hissedip onlardan kaçınmalarına yardımcı oluyor. Bu nedenle oyunda karakter giysilerine montelenmiş bebekleri görüyoruz. 

Kısacası oyuna başladığınız anda tam olarak altyapıyı almadan birçok terim ve olay ile karşılaşmaya başlıyorsunuz. Bu da doğal olarak kafanızın biraz karışmasına sebep oluyor. Oyundaki büyük olayların, bazı dinamiklerin kaynağı açıklanmıyor ama Kojima, kendi inşa etiği bu binanın temelini yavaş yavaş, siz ilerledikçe atmaya devam ediyor. Yani Lost dizisindeki gibi dümenin adayı nasıl taşıdığını anlatmıyor ama hikayeyi en azından kendi içerisinde bir bütünlüğe kavuşturmayı, omurgasını anlatmayı başarıyor diyebilirim.

Oyunda birşeyleri taşımada, bir nevi kargo işlerinde uzmanlaşmış bir karakter olan Sam'in kontrolünü üstleniyoruz. Sam başına gelen bazı olaylardan dolayı kendisini insanlardan soyutlamış bir karakter portresi çiziyor. Olaya ister istemez dahil oluyor ve ülkenin bir ucundan diğer ucuna sürüklenirken görüyoruz kendisini. Sam karakterine hepinizin bildiği gibi Norman Reedus hayat vermiş. Ünlü oyuncunun bir röportajında kafasını kaşıdığında bile Kojima'nın "Bunu kamera karşısında da yapar mısın?" gibi birçok sözünden bahsetmişti. Bunu oyunu oynarken de anlıyorsunuz. Bazı hareketler gerçekten de karaktere değil, direk olarak Norman Reedus'a ait hissettiriyor.

Tabi Norman Reedus dışında oyunun kadrosunda Mads Mikkelsen, Lea Seydoux, Troy Baker, Margaret Qualley, Tommie Earl jenkins, Lindsay Wagner ve Guillermo del Toro gibi oldukça önemli isimler bulunuyor. Kadroda bazı isimler sadece Motion Capture çalışmalarında yer alırken, bazıları ise hem karakteri oynamış hem de seslendirmesini yapmış. Bu kadar deneyimli bir kadro olunca doğal olarak ortaya oyunculuk ve diyalog anlamında şahane bir iş çıktığını söyleyebilirim. Kojima, Death Stranding ile bir nevi hayalleri için bir adım atmış ve adeta bir film yönetiyormuş gibi ikili diyalogları farklı açı ve sunumla karşımıza çıkartmış. Norman Reedus tam da beklenildiği gibi iyi bir performans sergilemiş. Yine de benim favori karakterimin Mads Mikkelsen olduğunu söylemem gerekiyor. Normalde de çok sevdiğim aktör, oyunun hem en kilit hem de en karizma karakteri olmuş.

Death Stranding'teki ana amacımız insanları tekrar bir araya getirebilmek. Bunun için Amerika'yı bir ucundan diğer ucuna geçmemiz ve oyun alanında bulunan istasyonları birbirine bağlamamız gerekiyor. Kiral Ağ adı verilen bu bağ sayesinde Amerika'yı, aynı bağlamda insanlığı yeniden ayağa kaldırmaya çalışıyoruz. Bu noktada küçük bir parantez açmak istiyorum, çünkü hem sevdiğim hem de abes bulduğum bazı noktalardan bahsedeceğim. Kojima hikaye anlatımında ince dokunuşlar ile insanlık arası bağlara çok güzel bir şekilde değinmiş ve yer yer üstü kapalı siyasi mesajlar da vermiş. Yani olayları anlamlandıramadığınız anlarda bile bu birlik mesajlarının varlığını hissediyorsunuz. "Bir araya gelmezsek insanlığı ayağa kaldıramayız", "birlik olmalıyız" mesajları her oyuncu için güzel anlamları da içerisinde barındırıyor. Buradaki eleştirmek istediğim nokta ise bu olayın tamamen Amerika üzerinden vurgulanması oldu. Tamam hikayemiz Amerika'da geçiyor, bu ülkeyi ayağa kaldırmaya çalışıyoruz, bununla ilgili bir problemim yok tabii ki. Fakat oyunda sürekli olarak geçen "Amerika olmazsa insanlık çöker" mesajları, bu birlik beraberlik mottosunu klasik bir propagandaya çeviriyor. 

Ünlü oyuncuların hikayeye katkısı çok büyük.

Death Stranding tamamen açık dünya bir oynanışa sahip. Oyunun haritası birkaç bölgeye ayrılmış ama asıl işleyişin ve hikayenin açıldığı kısım 3. bölüm ile başlıyor diyebilirim. İlk haritada ağzımıza bir parmak bal çalan Kojima, sonrasında oyuncuyu çok daha geniş ve farklı iklim koşullarının yer aldığı bir haritaya bırakmış. Devasa ovalardan kanyonlara, karlı dağlardan yer altı zenginliklerinin yüzeye vurduğu alanlara kadar birçok farklı nokta oyun içerisinde yer alıyor. Bu noktada oyunun belki en çok seveceğiniz kısmının grafikleri ve dünyası olacağını söyleyebilirim. Decima Engine gücünü biraz fotogrametri tekniği ile birleştiren Kojima Productions, ortaya gerçekten de iyi bir iş çıkartmış. Oyunun büyük bölümünü yürüyor olsak da bu kadar güzel bir dünyayı dolaşmak insana gerçekten huzur veriyor. Tabi bu güzellik yerleşim noktalarında ise biraz sönük kalmış. Oyunun açık alanları o kadar güzel ki, az olan yerleşim bölgelerine döndüğünüzde attan inip eşeğe binmiş gibi hissediyorsunuz. Evet, biraz yürüme olaylarından ve oyunun işleyişinden bahsedelim. Zira birçok oyuncunun belki de en çok merak ettiği, korktuğu nokta bu. 

Death Stranding ilerleyişi tamaman kargo taşımacılığı üzerine konumlandırılmış. Bu işleyiş ilk kez gittiğiniz, daha önce görmediğiniz mekanlarda şahane bir şekilde işliyor. Yani kargo taşıyor olsanız da bu durumdan hiç şikayet etmiyorsunuz. Yeni istasyonları Kiral Ağ'a bağlıyor, yeni mekanlar görüyor ve oyun dünyasını seyrine doyulmaz bir şekilde deneyim ediyorsunuz. Kargo taşımak derken gerçekten de taşımaktan bahsediyorum. Kojima adeta yükü omuzlarımıza vermiş ve detaylı bir taşıma dinamiğini oyuna eklemiş. Yükünüzün durumu, onu sırtlamanız ve sahip olduğunuz özellik dengesi çok iyi bir şekilde kurulmuş. İlerleyen aşamalarda aldığınız yeni özellikler ile birlikte bu durum daha da detaylı bir hale getirilmiş. Peşinizden gelen ufak kargo araçları, robotlar ya da bacaklarınızda adeta ekstra bir iskelet gibi işleyen cihazlar, işinizi bir nebze de olsun kolaylaştırıyor. Hatta bu iskeletlerin bile güç, hız ya da engebeli arazide ilerleyen türü gibi farklı çeşitleri bulunmakta. 

Yük taşırken dikkat etmeniz gereken nokta ise dengede yatıyor. Bu nedenle aldığınız ağırlık ve yükünüzü düzgün yerleştirmeniz çok önemli. Yani 150 kilo taşıyabilirken sırtınızda 160 kilo alırsanız, Sam zaten olduğu yere çivileniyor ve ıkına ıkına yürümeye çalışıyor. Ya da 130 kilo sırtlandınız ve ağırlık merkezini iyi ayarlayamadınız diyelim. O zaman da ağırlığın olduğu noktaya doğru yalpalanmaya başlıyorsunuz. Bu durumda L2 ve R2 tuşları ile zıt yöne doğru denge kurmanız ya da her iki tuşa da basarak dengenizi sağlamanız gerekiyor. Tabi bu durumda da dayanıklılık barının tükendiğini görüyorsunuz. Bu denge o kadar güzel ayarlanmış ki 80 kilo ile 100 kilo arasında bile karakterin ilerleyişinin ne denli değiştiğini fark edebiliyorsunuz. Ya da yokuş yukarı, yokuş aşağı inerken, engebeli bir arazilerde ilerlerken bu işleyişin ne denli detaylı olduğunu hissedebiliyorsunuz.

Bazı karakterlerin hikayeleri oyuna başarılı bir şekilde aktarılmış

Fakat iş ilerledikçe ve aynı merkezleri tekrar tekrar dolaşmaya başladıkça yan görevleri biraz boşlamaya başlıyorsunuz. Oyunun ilk etabında tüm görevleri yapmaya çalışırken belli bir süre sonra ana görev harici diğer tüm görevleri bırakmaya başladım. Çünkü yan görev ve ana görev mantığı arasında neredeyse hiçbir fark yok. Ana görevde de kargo taşıyorsunuz, yan görevde de kargo taşıyorsunuz. Bu durum belli bir süre sonra yan görevlerden kopmanıza, hele ki zaman sıkıntınız varsa işleyişten sıkılmanıza olanak sağlıyor. Çünkü Kojima buradaki bazı ana görevleri bile yan görev mantığında sunmuş ve bu durum oyunun ana hikaye süresini uzatmaktan başka hiçbir işe yaramamış. Daha da önemlisi oyunun sonunu ve ara sahneleri görme dışında bu görev yapısı oynanış anlamında size bir motivasyon kaynağı sunmuyor. Görev işleyişindeki bu motivasyon eksiği oyunun bu işleyişini sadece ara sahnelere ve diyaloglara odaklanmanıza doğru itiyor da diyebiliriz.

Örneğin oyunun çok ilerki aşamalarında haritadaki irili ufaklı tüm merkezleri açmış oluyorsunuz. Diyelim ki bir merkez Yüzüklerin Efendisi'ndeki Shire olsun. Shire'a ulaştığınızda buradan bir kargo alıyorsunuz (peksimet aldınız diyelim). Bu kargoyu dağ tepe dümdüz gidip taa Mordor'a kadar götürüyorsunuz. Burada kargoyu teslim ettiğinizde teşekkür manasında başka bir kargo alıyorsunuz ve bu kargoyu da yeniden Shire'a götürmeniz gerekiyor. Tam Shire'a ulaştım "oh be bu görev bitti" derken Shire'daki doktor Mordor'a tekrar gitmemiz gerektiğini, oradaki hastaya ilaç teslim etmemiz gerektiğini söylüyor. "Hoppala paşam Malkara Keşan" diyerek gerisin geri tekrar Mordor yolunu tutuyorsunuz. Üstelik bu anlamsız yükle ilgili kargo taşımacılığını diğer tarafta Miğfer Dibi savaşı yaşanırken yapıyorsunuz. Yani ana hikayeye katkısı olmayan bir görevi, daha doğrusu tam olarak anlamlandıramadığınız bu eşyaları sürekli oradan oraya taşımanız gerekiyor.

Bu taşıma sırasında kiral varlıklar ve ona bağlı olan boss savaşları dışında bazı engellerle de karşılaşıyorsunuz. Bu engeller arasında dik yamaçlar, engebeli araziler dışında kargonuzu çalmaya çalışan bir nevi eşkiyalar da yer alıyor. Oyunun dünyasında farklı kamp bölgelerine konuşlanan ve yolculuklarınız sırasında illa ki yüz göz olmanız gereken bu kargo avcıları, oyunun aksiyon kısmını da sırtlamaya çalışmış. Yakın mücadele ya da aldığınız farklı silahları bu avcılara karşı kullanabiliyorsunuz. Bu işleyiş biraz kolay tutulmuş ama avcıların tam baş belası olduğunu da söylemem gerekiyor. Özellikle yükünüz çoksa bu gibi durumlarda başınızı ağrıtabiliyorlar. Bunların olduğu bölgelerden gizlice gitmek de mümkün ama hem tarayıcı unsurları (yerinizi tespit eden tarayıcılar) hem de yükünüz başınıza bela oluyor. Yani sırtınızda 10 koli varken çimlere girmeye çalıştığınızda tabii ki yakayı ele veriyor ve kendinizi aksiyon içerisinde buluyorsunuz.

Bu mücadelede yardımınıza dediğim gibi alet edavatlarınız koşuyor. Oyunda farklı silah türlerine yer verilmiş. Bomba atardan, pompalı tüfeklere, el bombalarından rakiplerinizi bağlamaya yarayan Bola silahlarına kadar birçok silaha sahip oluyorsunuz. Bu silahların farklı seviyeleri var ve mermileri de değişiklik gösteriyor. Zaten bola tarzı silahlar rakibinizi genelde bayıltmaya yönelik oluyor. Unutmayın, öldürdüğünüz her canlı oyun alanında daha fazla kiral varlık demek. O nedenle bu avcıları bayıltmak daha mantıklı bir işleyiş oluyor. 

Silahlarınız dışında kullanabileceğiniz bazı araçlar da var. Üçteker adı verilen motosiklet benzeri araçlar, biraz önce de bahsettiğim ip ile kendinize bağladığınız ufak kargo araçları ya da kamyonet tarzı araçlara oyun içerisinde yer verilmiş. Kargonuzu bu araçlara yükleyerek arazi şartlarının el verdiği ölçüde daha kolay bir şekilde ilerleyebiliyorsunuz. Yani çok fazla taş, kaya olan bir yere kamyonet ve üçteker ile gitmek tabi ki zor. 

Death Stranding'in kilit noktalarından birisi de online sisteminde gizli. Oyunda Social Strand System adı verilen bir çoklu oyuncu sistemi bulunuyor. Oyuncuları bir nevi birbirine bağlayan bu sistemi Souls oyunlarındaki sistemin çok daha gelişmişi olarak düşünebilirsiniz. Bu sistem sayesinde oyunu oynayan diğer oyunculara işaretler bırakabiliyorsunuz. Yani haritada güzel bir manzara varsa o kısma onunla ilgili bir işaret bırakmak mümkün. Ya da dikkat ilerde kiral varlıklar var, şu yukarıda şahane bi kaplıca gördüm tarzı semboller bırakmak mümkün. İşleyiş tabi bununla sınırlı değil. El ele verip oyun alanını geliştirmek oyuncuya bırakılmış. Yani oyun alanına ekipmanlarınızı şarj edebildiğiniz bir istasyon koyduğunuzda bu istasyondan diğer oyuncular da faydalanabiliyor. Bir merdiven koydunuz, sığınak, köprü yaptınız diyelim. diğer oyuncular sizin bu yaptıklarınızdan faydalanıp size beğeni gönderebiliyor. Aynı şekilde siz de onların yaptıkları istasyon ve yapıları kullanabiliyorsunuz. Örneğin oyunun bir anında yük sınırından dolayı yanııza gerekli ekipmanı almadan yola çıkmanız gerekti diyelim. karşılaştığınız büyük bir uçurumi nehir ya da benzeri alanlarda başka oyuncuların yaptığı köprü ile karşılaşabiliyorsunuz. Hani uzun bir yolculukta çok susarsınız da yanınızda su olmaz, yol kenarında birinin hayrına yaptığı bir çeşme görürsünüz. İşte Death Stranding'te tam olarak bu hissiyatı yaşıyorsunuz. 

Tabi bu gibi yapılar dışında çok daha büyük işlere imza atmak da mümkün. örneğin oyun alanının belli noktalarında otoban merkezleri oluyor. Bu merkezlere gerekli metal, özel alışım ve kristalleri bağışladığınızda oyun alanının bir bölgesine otoban inşa edebiliyorsunuz. Tüm merkezlere yeterli bağış yapılırsa oyun alanında kocaman bir yol ortaya çıkıyor. Üstelik bu bağışı tek başınıza yapabileceğiniz gibi oyuncular bir araya gelip de yapabiliyorsunuz. Birçok noktada 5-10 oyuncu bir araya gelip yol yapmışlığımız oldu mesela. Üstelik bu yolları yaptığınızda ilerleyişin daha da kolaylaştığını söylemeliyim. 

İnşa ve işaret bırakma gibi olaylar dışında diğer oyunculara kargo emanet etme sistemine de yer verilmiş. Yani bir kargo görevi yapıyorsunuz ve bu eşyaları teslim edecek zamanınız yok diyelim. Herhangi bir merkeze ya da kendi yaptığınız ufak kargo kutularına bu paketleri bırakabiliyorsunuz. Başka bir oyuncu sisin paketinizi alıp ilgili merkeze bırakıyor ve daha fazla beğeni almış oluyor. Hatta en olmadık yerde, dağın başında bile diğer oyuncularıneşyaları ya da kargoları ile karşılaşabiliyorsunuz. Aynı şekilde siz de diğer oyuncuların paketlerini oradan oraya taşıyıp beğeni peşinde koşabiliyorsunuz. Evet, oyunda bir beğeni sistemi var ve hemen hemen herşey bu sistem üzerine oturtulmuş. Öyle ki bu sistemin biraz abartıldığını da söyleyebilirim. Kısacası yardımlaşma ve bağlama üzerine kurulu olan bu çoklu oyuncu sistemi, bol beğeni unsuru dışında oyunun en iyi ve işlevsel olan noktalarından biri olmuş diyebilirim.

Çevre grafikleri ve atmosfer oyunun en büyük artıları arasında yer alıyor

Grafiksel olarak Death Stranding için söyleyecek çok söz var. Öncelikle oyunun daha önce Horizon: Zero Dawn'da gördüğümüz Decima Engine ile yapıldığının altını çizelim. Bu motor, kalitesini zaten kanıtlamış bir motordu, Hideo Kojima'nın ellerinde ise adeta harikalar yaratılmış. Oyun belki çevre olarak çok fazla detaya sahip olmasa da, sunduğu manzaralar ile adeta ağzımızı açık bırakmayı başarıyor. Oyunun devasa çizim mesafesi, volümetrik sis ve duman efektleri ile süslenen özel efektler, inanılmaz bir ışıklandırma ve çimlerin tane tane gözükmesi, Death Stranding'i izlemesi keyif veren bir deneyim haline getiriyor. Oyundaki karakter modellemeleri de zira aşmış vaziyette. Zaten ünlü oyuncuların tanıdık yüzleri ile birlikte ara sahneler birer film edasına dönüşüyor. Oyunun grafik açısından tek eksisi, az miktarda geliştirici olması dolayısı ile çevrenin birazcık boş hissettirmesi olmuş. Özellikle yıkık dökük şehirlerdeki detay eksiklikleri oyunun genel görsel kalitesini baltalıyor.

Grafik ve teknik kısımlardan sonra bir parantez de oyunun müziklerine açmamız gerekiyor. Daha önce Kojima ile Metal gear Solid V projesinde de çalışan Ludvig Forssell oyun için şahane parçalara imza atmış. Bu güzel parçalar dışında başta Low Roar olmak üzere birçok sanatçı ve grubun şarkılarına da oyunda yer verilmiş. Bu parçaların çalmaya başladığı anlarda kendinizi gerçekten de büyük bir yolculuğun parçası olarak hissediyorsunuz. Müzik kullanımı ve bu müziklerin hangi aşamalarda çalınacağı konusunda ekibin ayrıca kafa patlattığına eminim. Çünkü ortaya çıkan iş gerçekten de sizi dinlendiriyor ve karakter, yolculuk ile özdeşleştiriyor.

Sonuç olarak Deat Stranding başarılı bir oyun ama klasik olmaktan bir adım uzak diyebiliriz. Oyun çok farklı dinamikleri ve farklı bir işleyişi içerisinde barındırıyor. Açıkçası bu farklı deneme ve cesaretinden dolayı bile Kojima'nın tebrik edilmesi gerektiğini düşünüyorum. Yine tek düze olarak ilemesi ve bu farklı dinamikleri, oyunun önündeki en büyük engel olmuş da diyebiliriz. Kıscası Death Stranding gidilecek nokta değil de yolculuktan keyif alan, farklı bir macera arayan her oyuncunun denemesi gereken ama beklentilerini de o ölçüde ayarlaması gereken bir oyun olmuş diyebilirim.